Góc khuất giữa lòng di sản thế giới.

Theo một giả thuyết thì việc thành lập các vạn đò trên sông Hương được manh nha từ thời Minh Mạng đến thời Tự Đức

Anh Tí thì lụi hụi nổ máy ở phía cuối con thuyền. Theo yêu cầu của khách, ông chở chúng tôi đến đại nội rồi dừng ở đó để khách đi vào bên trong chụp ảnh.

Nhà thuyền sẽ lo tiền vào bến (10. Ông già này vừa đi vừa giới thiệu về lịch sử từng nơi như một chỉ dẫn viên thực thụ. Từ năm 2006, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế đã có đề án đưa tất thảy dân vạn đò trên các dòng sông của tỉnh thành Huế lên bờ định cư với tổng kinh phí dự định khoảng 236 tỷ đồng. Bác tài xích lô không nói thách, không hạ giá bởi có một giá bất di bất dịch mà nửa đời người, ông Hiền vẫn thực hiện.

Tôi hiểu tâm tư và máu nóng của ông Hiền dị biệt với nhiều trung tâm du lịch của Việt Nam bởi có một thực tiễn đáng buồn là 80% du khách nước ngoài đến với chúng ta đã một đi, không trở lại bởi cách làm du lịch chụp giật và manh mún.

Giá chỉ một triệu đồng. Khi đi trên đường Lê Lợi ngắm vườn tượng của công viên, chúng tôi được một bác xích lô vẫy tay. Sau khi chính quyền di dời xóm vạn đò lên bờ, gia đình anh về tá túc ở phường Hương Hồ. Đến nay, ở một số thị xã xung quanh đô thị như Hương Thủy, Hương Trà là còn các xóm vạn đò còn ở trung tâm Huế thì cư dân vạn đò đã lên bờ, chỉ lái thuyền rồng để làm du lịch kiếm sống qua ngày.

Chúng tôi đã đi vào mọi ngõ ngách ở đây và nhận thấy giá thực phẩm, ăn uống, dịch vụ cũng rất rẻ nên dễ dàng lí giải, giá vận chuyển rẻ là vì thế.

Lúc say xỉn, khách lăn ra ngủ lại là lúc vợ chồng anh “thu dọn chiến trường” để mai sau, khách tỉnh ngộ dậy lại thấy khoang thuyền sạch sẽ, tươm tất. Đến với mảnh đất kinh kỳ một thuở, ai cũng muốn đi thuyền trên sông Hương, ngắm nhìn những cây cầu đã đi vào lịch sử như: Phú Xuân, Trường Tiền, Dạ Viên, những công trình như Đại Nội, Phủ Văn Lâu và phố êm đềm đôi bờ.

Nhiều khi, vợ anh phải lặn lội lên bờ để mua thêm nhu yếu phẩm theo yêu cầu của khách. Có vị khách say quá bị rớt xuống nước, anh chị lại là “rái cá” quăng mình xuống dòng nước lạnh buốt để cứu sống họ mà giữa dòng sâu từ sáu đến mười hai mét. Nhận tiền bo của khách khi chấm dứt hành trình, ông già vui ra mặt vì ít ai cho thêm ông tiền.

Giữa những khách sạn, tòa nhà cao tầng đang làm nên một diện mạo mới lạ của một thị thành, ở Huế vẫn còn lắm người sót lại sau những cuộc vui của du khách. Với những vị khách đề nghị ngủ trên thuyền vào buổi tối, vợ chồng anh Tí luôn sẵn sàng để phục vụ.

Nếu thuê từ chiều tối thì giá chỉ còn phân nửa vì chỉ ghé được chùa Thiên Mụ. BỌT SÓNG HƯƠNG GIANG  Vạn đò trên sông Hương có lịch sử lâu đời. Họ thầm lặng mang đến niềm vui cho du khách để kiếm những đồng bạc vất vả lo cho tổ ấm. Ông nói bằng giọng vui: “Nghề này cũng cực lắm, làm vài năm nữa chắc tui cũng từ giã vì già rồi, đạp không nổi đâu”.

Theo đó, đề án đã diễn ra trong 5 năm, từ năm 2006 cho đến cuối năm 2011. Làm sao để họ còn quay lại với mình mới là chuyện quan yếu.

Thời đó, các trục lộ trên cạn chưa khai thông, việc chuyển di từ vùng này sang vùng khác, cũng như việc chuyên chở quân lương, khí giới của triều đình nhà Nguyễn phải nhờ vào thủy lộ, do vậy triều đình mới cho lập các vạn đò ở hai bên sông Đông Ba và sông Hương để trưng dụng khi cần.

Họ sống và rất có nghĩa vụ trong việc quảng bá du lịch cố đô bay đi muôn phương. Một ngọn tháp biểu trưng cho “trí tuệ” và “phúc lành” ngày ngày soi bóng xuống sông Hương. Bóng ông mất dần trong dòng người đông kịt khi qua cầu An Cựu. Mái ấm này có ba cháu nhỏ là: Nguyễn Thị Ni, học trò lớp 10 Trường THPT Hoàng Văn Thụ; Nguyễn Thị Vỹ, học sinh lớp 7, Trường THCS Hương Hồ; Nguyễn Đức Trường, học sinh lớp 4, Trường tiểu học Hương Hồ.

Tàu của anh có kí hiệu TTH-0079, thuộc đội 27, hiệp tác xã đường sông Huế, riêng đội của anh gồm có sáu thuyền. Thông thường, nếu khách thuê cả ngày thì vợ chồng anh sẽ đưa đến lăng Khải Định, Tự Đức, Minh Mạng. Thiên Mụ với tháp Phước Duyên lại cho người ta cả hai: Ngước lên trời cao để chiêm ngưỡng thế cuộc, mạng, cái cao xa và lại cùng bóng chùa soi mình xuống dòng Hương để quan chiêm bóng Phật, nghĩ về dòng sông huyền thoại.

Lắm hôm nhà cũng không có gạo nấu cho sắp nhỏ đâu anh ơi!”. 000 đồng/lượt) cùng với tiền tám lít dầu cả đi lẫn về.

Họ sót lại sau những giây phút hoan hỉ của lữ thứ gần xa. Chiếc xích lô ở Huế rất khác lạ bởi nó chia làm hai băng ghế để chở được cả hai người, giá một tour dạo khắp thành thị chỉ có năm chục nghìn đồng. Anh Tí nói rằng, chùa Thiên Mụ có tháp Phước Duyên, ra đời từ năm 1844, lại ngẫu nhiên trở nên biểu trưng của đất cố đô.

Tui sẽ đến ngay!”. Muốn như vậy thì mỗi công dân Huế hãy là một sứ thần du lịch”. Nói xong, anh phóng tầm mắt ra xa trên dòng Hương, nhìn những bọt sóng còng với ánh nhìn đượm buồn. Dáng ông nhỏ thó nhưng ý thức thì rất sáng láng. Ông tên là Dương Văn Hiền (57 tuổi, ngụ phường Phú Xuân) đã có hơn 20 năm gắn bó với nghề mang niềm vui cho lữ thứ.

HƯỚNG DẪN VIÊN DU LỊCH KHÔNG CHUYÊN   Khi đã lên bờ rồi, thể nào du khách cũng chọn xích lô là phương tiện để dạo phố, ngắm nhìn sự trầm ngâm của đất vua xưa và chụp ảnh hơn là đi taxi. Sau đại nội, ông chở khách đến Trường Quốc học Huế, đến phường Vĩ Dạ nơi Hàn Mặc Tử sáng tác bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ”, đến chợ Đông Ba hay An Cựu để khách mua ớt cay về Sài Gòn làm quà.

(CATP) Phía sau sự trằm trồ, khâm phục của viễn khách về các công trình đền đài, lăng mộ của quần thể di tích cố đô (được Unesco công nhận di sản thế giới từ năm 1993), ở Huế còn đó bao phận người chịu thương, chịu khó. Với giá này, mọi người đến Huế đều cho là rất rẻ. Nếu ai cũng làm điều hao hao như ông Hiền thì hay biết mấy! Đang nghĩ suy liên miên, ông Hiền đưa chúng tôi về thực tế khi đạp xe qua đại lộ Lê Duẩn và giới thiệu con đường này là lớn nhất ở Huế, chạy dọc theo sông Hương và tường thành đại nội, lại phủ kín cây xanh, mang nét hiện đại hòa lẫn với quá cố.

Mỗi thuyền phải đóng mất khoảng 300 triệu đồng. Ông lau vội những giọt mồ hôi trên khuôn mặt và lưng áo rồi nhắn: “Khi nào cậu ra Huế, hãy gọi cho tui nhé. Ông Hiền bảo: “Đó còn là nghĩa vụ, nghĩa vụ và sự tự hào của người dân địa phương đối với bạn bè trong và ngoài nước.

Phải người La Mã vào đền thờ phải ngước lên để chiêm ngưỡng thì ngược lại, người La Mã lại cúi xuống để ngẫm ngợi về một thời gian văn minh đã qua. Đối với dân vạn đò thì chuyện đó không hề hấn gì. Dù du khách ít nhưng không có cảnh chen lấn, giành khách mà cốt tử là khách quen giới thiệu bởi đời sông nước là phải giúp nhau mà sống.

Khi dừng xe ở một điểm mua quà lưu niệm, uống vội ly trà đặc sản, ông Hiền san sớt, gia đình ông đã có ba con, vơ đều là thợ sửa xe, không có ai làm nghề nặng nhọc như ông.

Sống nhờ nghề này là bao cư dân vạn đò đã có nhiều đời gắn bó với con sông huyền thoại, trong đó có vợ chồng anh Nguyễn Đức Tí (40 tuổi) - Lê Thị Thành (39 tuổi).

Khi khách đàn hát, nhậu nhẹt thâu đêm, anh chị phải cố thức để neo thuyền và bảo đảm an toàn. Đón chúng tôi ở bến Tòa Khâm, đường Bạch Đằng (phường Phú Hiệp), chị Thành khua mái chèo để đẩy con thuyền ra giữa dòng. Dưới ánh nắng chiều nhè nhẹ, anh Tí tâm sự: “Từ tết cho đến tháng tư dương lịch thì khách đông, còn những tháng này đến cuối năm thì ít khách dần, không đủ tiền chợ nên chúng tôi phải đi chở cát thuê trên sông.